Als
één product synoniem staat aan West-Brabant dan is het wel suiker. Niet
voor niets wordt deze regio de suikerhoek van Nederland genoemd,
al is er dan van de oorspronkelijk 23 fabrieken nog maar eentje over:
De Dinteloord op de grens met Stampersgat.
Het
gaat overigens op de fabriek, waarvan de naam vorig jaar veranderde van
Suiker Unie in Cosun Beet Company, al lang niet meer louter
over dat witte korreltje gewonnen uit suikerbieten. Er valt immers zo
veel meer te halen uit de beetwortel, zo staat geschreven in BN De Stem.
Grondstoffen voor verpakkingsmaterialen, cosmetica, was- en
schoonmaakmiddelen bijvoorbeeld. Suiker kan ook dienen
als grondstof voor de productie van bio-plastics.
Eiwitten
Anno
2021 wordt de biet vrijwel tot het laatste bladsprietje benut. Duurzame
verpakkingen zijn in de ontwikkelfase. Als bron voor veevoer
en groene energie wordt het gewas al langer benut en recentelijk is op
De Dinteloord ook begonnen met het winnen van eiwitten uit het
bietenblad. Er zit 1 tot 2 procent hoogwaardig eiwit in de bladeren, die
in de Green Protein Demoplant gewonnen worden. ,,Het
is kenmerkend voor Cosun, waar we ons inspannen om alle waarde uit het
agrarische product te willen halen en niets te verspillen‘’, zegt
duurzaamheidsmanager Andries Olie. ,,Het winnen van eiwit uit bietenblad
sluit mooi aan bij de eiwittransitie en de groeiende
behoefte aan plantaardige eiwit.‘’ Elke bietencampagne produceert Cosun
Beet Company zo'n 1,1 miljoen ton suikerbietenpulp. Prima veevoer,
tegelijkertijd wijst Olie op een statafel in de ontvangstruimte van het
hoofdkantoor. ,,Het tafelblad is deels vervaardigd
uit pulpvezels.‘’
Alle
innovatieve en duurzame bedrijfsontwikkelingen zijn mooi, maar het
maatschappelijk debat over de inname van suiker gaat ondertussen
onverminderd door. de gezondheidsdiscussie over suikerconsumptie naar
de achtergrond drukken, is meegenomen. Maar Andries Olie, die vanuit het
Kenniscentrum Suiker en Voeding in Dinteloord belandde, gaat ook die
discussie niet uit de weg. ,,Met de consument,
met voedingsdeskundigen en diëtisten. Als het maar op basis van inhoud
is. Iedereen weet dat te veel suiker in voeding niet goed is, maar de
eenzijdige focus op suiker is niet zinvol, net als de eenzijdige focus
op vet in de jaren negentig. Bij voedingspatronen
gaat het om de juiste balans; gevarieerd eten en met mate. En af en toe
genieten moet natuurlijk ook kunnen. In Nederland is de inname van
suiker al decennia stabiel en uit de laatste cijfers van het RIVM blijkt
dat het is gedaald.’’
Alle-seizoenen-bedrijf
De
groene strategie, die Cosun Beet Company begin deze eeuw heeft ingezet,
vijzelt het bedrijfsimago beslist op. Met de quotumvrije suikermarkt
was het ook nodig om nieuwe wegen in te slaan al blijft suiker het
hoofdproduct (90 procent). De in september ingezette bietencampagne
nadert zijn eind. Was de bietenfabriek tot voor tien jaar terug
gedurende vijf maanden in bedrijf, met alle nevenactiviteiten
is het een alle-seizoenen-bedrijf geworden. Dat de suikerindustrie in
de 19e eeuw juist hier sterk opkwam, had meerdere factoren. Het
zeekleigebied in Zeeland en West-Brabant bleek uitermate geschikt voor
de bietenteelt. Door de dalende graanprijzen en het
instorten van de meekrapteelt moesten de boeren hun teelt heroriënteren
en kwamen uit op de inmiddels winstgevende suikerbiet.
Azelma
In
1858 bouwde de Amsterdamse suikerraffinadeur De Bruyn de eerste
Brabantse bietsuikerfabriek in Zevenbergen: de Azelma. Daarnaast zagen
lokale kapitaalkrachtigen als Van Loon, De Ram en Daverveldt in
West-Brabant een goede investeringsmogelijkheid in de suikerindustrie.
De Dinteloord werd groot dankzij vooruitstrevende directeuren als Vlekke
en Van Malland.
Heerma van Voss
In
Leur maakte Sybrand Heerma van Voss faam met het eerste
suikerlaboratorium. In plaats van de bieten te persen dompelde hij de
snijdsels
onder in heet water, het veel efficiëntere diffusieproces. Al blijft de
naam van de Gastelse suikerbaron Heerma van Voss vooral in het
collectief geheugen als financier van de eerste gemotoriseerde vlucht
vanaf Nederlandse bodem in 1909. Kenmerkend voor de
suikerindustrie is de loyaliteit van haar werknemers en
seizoenarbeiders, deels verklaarbaar door de sociale bewogenheid van de
directie. ,,Trouw aan en trots op hun fabriek, dat hoor je hier nog
steeds‘’, merkt Olie, sinds 2018 verbonden aan De Dinteloord.
Na Zevenbergen verrezen langs Mark en Dintel steeds meer
suikerfabrieken tot wel 23 toe. Ruim honderd jaar later resteren nog de
fabrieken in Dinteloord en het Groningse Vierverlaten, die behoren tot
de grootste en meest energiezuinige van de wereld.
Duurzaamheid
vertaalt zich ook in efficiënter bietentransport. Steeds meer
bulkwagens rijden op eigen opgewekt groen gas. Deze bietencampagne
is Cosun vanuit een Groene Cirkels samenwerking een pilot gestart met
de aanvoer van Limburgse bieten per schip. Volgens Andries Olie snijdt
het mes aan meerdere kanten: ,,De C02-uitstoot gaat omlaag en het wordt
minder druk op de wegen.‘’ Als de pilot positief
uitpakt, scheelt dat al gauw zo’n vier miljoen asfaltkilometers.
Kopgroep
Vanuit
het project Groene Cirkels werkt Cosun Beet Company nauw samen met de
provincie Noord-Brabant en Naturalis Biodiversity. Binnen
deze Groene Cirkels samenwerking werken zij met diverse andere
organisaties aan 5 thema’s: biobased, vergroening leefomgeving,
kringlooplandbouw, energie en logistiek. Het idee van Groene Cirkels is
dat je met elkaar meer kan bereiken, je werkt aangezamenlijke
duurzaamheidsdoelen en versterkt elkaar.
Moraal:
,,Samen met duizenden telers, tevens leden van de coöperatie ambiëren
we één ding: het beste uit de biet halen. Want samenwerken
en verduurzamen, dat zit in ons DNA.‘’