Iets meer dan een derde (34%) van zelfstandig ondernemers maakt in 2025 een groot deel van de dag, of zelfs de hele dag, gebruik van digitale systemen om informatie te krijgen of op te zoeken. Voorbeelden van dit soort digitale informatiesystemen zijn een klanten-bestand, voorraadbeheer, zoekprogramma en intranet.
Zelfstandig ondernemers met personeel (zmp’ers) gebruiken deze vorm van tech-nologie vaker (50%) dan zelfstandig ondernemers zonder personeel (zzp’ers; 32%). Ondernemers in de bouw (8,6%), landbouw (17%) en recreatie (25%) maken minder vaak gebruik van dergelijke digitale systemen, terwijl ondernemers in de zorg (53%), handel (47%) en zakelijke dienstverlening (46%) dit het vaakst doen.
Een klein aandeel van de ondernemers (7,2%) werkt wel eens met geavanceerde technische hulpmiddelen, zoals een robot(arm), drone, exo-skelet of zelfrijdend voertuig. Vooral in de landbouw komt dit relatief vaak voor. Daar maakt 28% van de ondernemers gebruik van een geavanceerd technisch hulpmiddel.
Bijna de helft van de ondernemers (47%) geeft aan één of meerdere veranderingen in het werk te hebben meegemaakt in het afgelopen jaar. Ondernemers in de bouw hadden naar eigen zeggen het minst te maken met veranderingen in het werk (36%) vergeleken met onder-nemers in andere sectoren. In 2025 had 19% van alle ondernemers te maken met veranderingen in de manier waarop ze het werk uitvoeren of met veranderingen in de producten die zij maken of diensten die ze leveren. Daarnaast had een vergelijkbaar aandeel te maken met veranderingen in de hoeveelheid contact met klanten (patiënten, leerlingen, of passagiers e.d.; 18%). Het aandeel ondernemers dat deze veranderingen meemaakt is, sinds de coronaperiode in 2021, de afgelopen jaren afgenomen.
Meer dan een kwart van de ondernemers (27%) geeft aan dat zij in het afgelopen jaar een verandering hebben meegemaakt in de gebruikte technologie (zoals machines of ICT). Dit aandeel is gestaag aan het toenemen sinds 2019 (24%). Vooral in de zakelijke dienstverlening hebben ondernemers te maken met veranderingen in technologie (35%). In de bouw (14%) en recreatie (18%) komt dit juist relatief weinig voor.
Veranderingen in het werk van zelfstandig ondernemers, 2019 - 2025
Bron: TNO-CBS (ZEA)
Meer dan de helft (52%) van de ondernemers is vaak of altijd bezig met innovatie. Zij leveren naar eigen zeggen een duidelijke bijdrage aan het ontwikkelen en verbeteren van producten of diensten in hun werk. Ondernemers in de zakelijke dienstverlening (58%) zijn hier het vaakst mee bezig, ondernemers in de landbouw (44%) het minst vaak.