Het nieuwe bluswaterbassin in de haven van
Rotterdam is gemaakt van zelfhelend beton. Ontstaat er een scheur, dan
plakken bacteriën die dicht door het aanmaken van kalksteen.
‘Het is het grootste project met
zelfhelend beton toe nu toe’, zegt Jeroen Nuijten, innovatie-adviseur
bij BAM . 'Groot' betekent een bak van 47 m lang, 5 m hoog en 5,5 m
breed, goed voor ruim een miljoen liter water. Dat zo’n bak waterdicht
moet zijn, spreekt voor zich, maar dat is bij een betonnen constructie
met wanden van zo’n 30 cm dik niet vanzelfsprekend. ‘Bij het drogen en
het vullen met water kunnen scheuren ontstaan. Of gaandeweg door
slijtage. ’Normaliter wordt scheurvorming voorkomen door de wanden van
extra wapening te voorzien. Nuijten: ‘Dat werkt prima, maar betekent wel
extra materiaalgebruik.’
Bacterie met voedingsstof
De in het beton vermengde bacteriën vormen
een alternatief. Ze zitten in gedroogde vorm in het beton, samen met de
voedingsstof calciumlactaat, en zijn dan inactief. Komen ze door het
ontstaan van een scheur in aanraking met water, dan worden ze actief en
gaan ze met de voedingsstof kalksteen produceren. De scheur wordt zo
dicht gemaakt en dit voorkomt verdere erosie van het beton. Het
zelfhelende beton is ontwikkeld aan de TU Delft door microbioloog Henk
Jonkers (lees: 'Bacteriën voorkomen betonrot'). Watercontact is dus
essentieel, en dat maakt de toepassing ervan in een waterbak ideaal. Zo
is het zelfhelende beton ook al eens eerder toegepast bij de bouw van
een zuiveringstank bij de rioolwaterzuivering in Simpelveld (lees:
'Zelfhelende zuiveringstank')
In een pil
Om te voorkomen dat de bacteriën al bij
het aanmaken van het beton actief worden zijn ze samen met de
voedingsstof calciumlactaat verpakt in een pil die gaandeweg in het
beton oplost. De pillen zijn een halve centimeter groot en als
toevoegstof door het beton gemengd. De bluswaterbak is opgezet als
proefproject: twee wanden zijn voorzien van bacteriën, de andere twee
hebben die niet. ‘We hebben op deze manier goed vergelijkingsmateriaal
wat betreft verwerkbaarheid, uitharding en kleur.’ Verschillen zijn niet
geconstateerd. ‘Dat geldt ook voor de sterkte van het beton dat we met
proefstukken hebben gecontroleerd.’
Minder wapeining
Uiteindelijk verwacht Nuijten winst
doordat er in zelfhelende wanden minder wapening nodig zal zijn. ‘Nu zit
er extra wapening in om scheurvorming tegen te gaan, straks hebben we
daar de bacteriën voor.’ De wanden van het bluswaterbassin hebben die
extra wapening nog wel. ‘We innoveren stap voor stap.’ En ontstaat er
toch een scheur, dan is het niet nodig de waterbak eerst leeg te maken
voor reparatiewerk, wat veel geld kost, maar gaan de bacteriën aan de
slag.
Deze week droeg BAM het nieuwe
bluswaterbassin over aan het Havenbedrijf Rotterdam. ‘Op sommige plekken
zagen we al wat gebruikelijke krimpscheurtjes.’ De volgende stap is dat
het bassin wordt gevuld met water, dat gebeurt begin volgend jaar. ‘We
kunnen dan vergelijken wat de scheurtjes in de wanden met en zonder de
bacteriën doen.’